GPS is het wereldwijde satellietplaatsbepalingssysteem dat vanaf 1967 werd ontwikkeld door het leger van de verenigde staten zodat zij op elk moment en overal ter wereld hun voertuigen en soldaten konden traceren.
Officieel heet het systeem NAVSTAR. In 1983, gaf, president Ronald Reagan gps vrij voor civiel gebruik, met beperkte nauwkeurigheid. Het is een systeem dat de overheid van de Verenigde Staten onderhoudt en aan iedereen beschikbaar stelt. Het is sinds 2000 bijna net zo nauwkeurig voor civiel gebruik als voor het Amerikaanse leger. De Amerikaanse militairen hebben wel de mogelijkheid om het gps-signaal voor een groot gebied onbruikbaar te maken voor niet-militaire ontvangers.
Het zendgedeelte van het systeem bestaat uit minimaal 24 werkende satellieten die in zes vaste banen op 20.000 km hoogte, in een vaste tijd rond de aarde draaien en elk een eigen signaal uitzenden. Het radio signaal bevat een positiebepaling van de satelliet en een tijdindicatie die door een van de vier atoom klokken in de satelliet gegenereerd wordt. De satellieten zenden alleen, ze ontvangen geen signaal. Hierdoor zit er geen beperking op het aantal gebruikers van GPS. Het is dus ook niet mogelijk om iemand te volgen met alleen een GPS ontvanger. Om iemand te volgen moet degene ook met bijvoorbeeld het internet verbonden zijn.
Met de ontvangst van minimaal vier satellieten kan een gps-ontvanger zijn positie op aarde bij benadering bepalen met een foutmarge van enkele meters. Het meetprincipe van het GPS is gebaseerd op de afstandsmeting tussen satelliet en ontvanger en het bekend zijn van de positie van de satelliet. De afstanden tussen de satelliet en de ontvanger worden uit de gemeten looptijden van radiogolven afgeleid. Het signaal van de satellieten moet enigszins gecorrigeerd worden omdat de tijd op 20.000 km van de aarde sneller verloopt, iets wat Albert Einstein al voorspelt had met zijn algemene relativiteitstheorie.
Het gps-systeem is 24 uur per dag in bedrijf, nagenoeg overal ter wereld bruikbaar en werkt onder alle weersomstandigheden.
In Europa wordt sinds 2000 gewerkt aan het Galileo navigatiesysteem zodat men niet meer afhankelijk is van het Amerikaanse militaire GPS systeem.
